رادیاتور خودرو چیست؟ + روش نگهداری از آن

رادیاتور خودرو یکی از مهم‌ترین قطعات خودرو است که عمل خنک‌کنندگی خودرو را برعهده دارد. برای آشنایی بیشتر با رادیاتور خودرو، نحوه عملکرد آن و همچنین روش نگهداری آن در این مقاله از بست سوال با ما همراه باشید.

رادیاتور خودرو چیست؟

رادیاتور خودرو یکی از قطعات بسیار مهم و اصلی موتور خودرو است که در خنک‌کنندگی آن نقش اصلی و اساسی دارد. در واقع رادیاتور خودرو یک مبدل حرارتی است که به شکل یک منبع آب در داخل موتور ماشین قرار گرفته و گرمای بسیار زیاد داخل موتور خودرو را توسط مایع خنک‌کننده جذب کرده و آن را توسط فن به هوای دمنده انتقال می‌دهد. رادیاتور خودرو که در واقع نوعی مخزن آب برای خودرو است، از افزایش بیش‌ازحد دما در داخل موتور خودرو جلوگیری کرده و دمای موتور را در یک دمای متوسط، ثابت نگه می‌دارد.

مقاله پیشنهادی: روغن موتور چیست؟

قطعات و مجموعه‌های بسیار زیاد و مهمی در خودرو کار گذاشته شده‌اند که کارکرد هریک از آن‌ها به یکدیگر وابسته بوده و عملکرد ناقص و ضعیف هریک از آن‌ها باعث عملکرد ضعیف خودرو و در نهایت ایجاد مشکلات عمده‌ای در کارکرد خودرو می‌شود. حتی ممکن است باعث از کارافتادن خودرو شود. پیشنهاد می‌کنیم حتما سوالات آیین نامه را بخوانید.

موتور ماشین بخشی از ماشین است که عمل احتراق در آن رخ می‌دهد و به همین دلیل نیز دمای این قسمت از ماشین همواره بسیار بالا است. بنابراین، اگر عامل بازدارنده و خنک‌کنندگی در این قسمت وجود نداشته باشد، سیستم موتور و حرکت ماشین دچار خطا شده و ممکن است اتفاقات ناگواری رخ دهد. خوب است بدانید، اگر سیستم خنک‌کنندگی رادیاتور یا همان مخزن آب در موتور خودرو وجود نداشته‌باشد، دمایِ موتورِ خودرو بسیار بالا رفته و باعث آتش‌سوزی و جرقه داخل موتور شده و در نهایت با رسیدن این شعله به باک بنزین، خودرو منفجر شده و از بین می‌رود. تصور چنین صحنه‌ای برای همه ما ترسناک است؛ اما باید بدانیم اگر خودرویی سیستم رادیاتور نداشته ‌باشد، وقوع چنین حادثه‌ای چندان غیرممکن نیست.

وظیفه رادیاتور خودرو

همان ‌طور که گفته شد، رادیاتور خودرو یک مبدل حرارتی است که باید در هر ماشین نصب شده و استفاده گردد. رادیاتور ماشین یک سیستم بسیار مهم و اساسی در خودرو است که مایعی را در اطراف موتور خودرو توسط واتر پمپ به حرکت در آورده و باعثِ انتقالِ گرمای بسیار بالا از آب به هوا می‌شود و بدین‌ترتیب، دمای کلی داخل موتور نیز کاهش یافته و از یک دمای مشخصی فراتر نمی‌رود. رادیاتور خودرو همچنین باعث می‌شود تا گرمای ناشی از جرقه و احتراق داخل موتور مهار شده و از آسیب‌های جدی جلوگیری می‌کند.

برخی از افراد به اشتباه فکر می‌کنند که هرچقدر دمای داخلی موتور و خودرو کاهش یابد، خودرو عملکرد بهتری خواهد داشت. این تصور اشتباه بوده و دمای بسیار پایین نیز برای ماشین مناسب نیست. دمای پایین باعث افت راندمان موتور شده و باعث می‌شود قطعات مختلف خودرو به درستی کار نکنند و عملکرد ماشین بسیار ضعیف شود. برای رادیاتور خودرو یک محدوده خاص دمایی تعیین می‌شود که در مورد هر خودرویی متفاوت است؛ اما می‌توان گفت که محدوده دمایی بین 8 الی 82 درجه سانتی‌گراد برای اکثر رادیاتور خودروها تعریف شده و بهتر است دمای موتور خودرو در این محدوده دمایی قرار بگیرد.

مجموعه مقالات پیشنهاد شده برای شما:

1. آموزش پارک دوبل
2. آموزش دنده درگیر
3. کتاب آیین نامه
4. تفاوت بزرگراه و آزادراه
5. خلافی خودرو

جنس رادیاتور خودرو و اجزای آن

در گذشته، رادیاتور خودروها از جنس مس بود؛ اما امروزه اغلب ماشین‌ها دارای رادیاتوری از جنس آلومینیوم هستند تا بتوانند حرارت و گرمای داخل موتور را به بهترین شکلِ ممکن مهار کنند. ساختار رادیاتور اغلب خودروها مشبک و دارای نوارهایی موازی با یکدیگر است و شباهت بسیار زیادی به پره‌های شوفاژ دارد. آب گرم با عبور از هریک از این کانال‌های تعبیه‌شده روی رادیاتور باعث انتقال گرما از آب به هوا می‌شود. پروانه‌ای مکنده نیز در قسمت پشتی رادیاتور و جلویی موتور قرار دارد که باعث مکش هوای داخل کانال‌های رادیاتور شده و آن را خنک می‌کند. در ادامه هریک از قسمت‌های مهم رادیاتور خودرو را نام برده و به توضیح در مورد هریک از آن‌ها خواهیم ‌پرداخت.

مخزن رادیاتور

از جمله مهم‌ترین و اصلی‌ترین اجزای رادیاتور، مخزن آن است که وظیفه نگهداری و انتقال آب به نواحی مختلف موتور خودرو را برعهده دارد. جنس مخزن رادیاتور آلومینیومی بوده و توصیه می‌شود سطح آب این مخزن همواره بررسی شود.

واترپمپ (پمپ آب)

 قطعه‌ای که باعث به‌گردش درآمدن آب در داخل موتور و سایر قطعات خودرو می‌شود، واتر پمپ نام دارد و نیروی حرکتی آن از نیروی موتور و تسمه پروانه تامین می‌شود.

مطلب مهم و اختصاصی برای شما در نظر گرفتیم تحت عنوان آموزش رانندگی با ماشین دنده اتوماتیک این مقاله را از دست ندهید.

ترموستات

ترموستات خودرو یکی از قطعات مهم و اساسی موتور خودرو است که باعث ثابت نگه‌داشتن دمای موتور خودرو و دمای آب داخل آن می‌شود. هنگامی‌که هوا سرد باشد، عملکرد این قطعه نیز به حالت اتومات درمی‌آید.

پروانه و تسمه پروانه

پروانه یا فن در قسمت جلویی موتور و پشت رادیاتور قرار دارد. این قطعه توسط تسمه پروانه به حرکت درآمده و باعث مکش گرمای لوله‌ها و انتقال این گرما به هوا شده و گرمای داخل موتور را مهار می‌کند. با توجه به اینکه در فصل تابستان دمای هوا بالا بوده و دمای داخل موتور نیز چندین برابر می‌شود، استفاده از پروانه با تعداد پره‌های بالا بسیار موثر است.

شلنگ‌های رادیاتور

در داخل رادیاتور و موتور خودرو دو نوع شلنگ تحتانی و فوقانی وجود دارد. در قسمت تحتانی موتور، جریان آب سرد و در قسمت فوقانی آن جریان آب گرم وجود دارد. برای انتقال گرما از آب گرم به آب سرد، شلنگ‌هایی در قسمت پایینی و بالایی رادیاتور تعبیه شده که باعث گردش آب داخل رادیاتور می‌شود.

😀 پیشنهادی: مدارک لازم برای امتحان آیین نامه

درب رادیاتور

یکی از اجزای بسیار مهم و بیرونی رادیاتور، درب آن است. درب رادیاتور یک واشر پلاستیکی و سوپاپ است که عملکردی شبیه به زودپز داشته و از خروج بخارآب داخل مخزن رادیاتور جلوگیری می‌کند و باعث تعدیل فشار داخل مخزن می‌شود. درب رادیاتور باید خیلی محکم بسته شود، زیرا محکم نبستن درب آن باعث خروج بخار آب از این ناحیه شده و سطح آب رادیاتور کاهش پیدا می‌کند.

نشانه‌های خرابی رادیاتور خودرو

خرابی رادیاتور ماشین یکی از مهم‌ترین و پرخرج‌ترین خرابی‌هایی است که در هر ماشین رخ می‌دهد و با توجه به نکاتی که گفتیم، در صورت خرابی و ازکارافتادن رادیاتور ماشین، عملکرد ماشین افت کرده و ممکن است اتفاقات ناگواری رخ دهد. به همین دلیل، آشنایی با علائم خرابی رادیاتور خودرو مهم بوده و هر راننده‌ای باید در مورد آن اطلاعاتی داشته ‌باشد. از جمله مهم‌ترین علائم خرابی رادیاتور خودرو عبارت‌اند از:

• نامنظم کارکردن خودرو
• روشن شدن چراغ چک خودرو
• بیرون‌ریختن آب از موتور خودرو
• نشت مایعی سبزرنگ در اطراف رادیاتور ماشین
• کم‌شدن بی‌دلیل سطح آب رادیاتور
• نشت آب از قسمت بالا، پایین یا مخزن رادیاتور

هریک از مشکلات گفته شده از جمله علائمی است که باید هر راننده‌ای به آن توجه داشته و آن‌ها را رفع کند. در واقع، پایین‌آمدن سطح آب در داخل مخزن رادیاتور یا به گردش‌درآمدن نامنظم آب در درون موتور باعث عملکرد ضعیف رادیاتور و موتور شده و مشکلات مهمی مانند سوختن واشر سرسیلندر را پدید می‌آورد. برخی از مشکلات مانند خرابی واتر پمپ، سوختن واشر سرسیلندر، ازکارافتادن فن، خرابی ترموستات، سوراخ‌شدن رادیاتور خودرو بر اثر ضربه، گرفتگی و رسوب مجرای رادیاتور باعث خرابی و از کارافتادن رادیاتور خودرو می‌شود.

روش نگهداری از رادیاتور خودرو

با توجه به نکاتی که گفته شد، رادیاتور خودرو یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین قطعات ماشین است که باید توسط راننده، به طور مرتب بررسی و چک شود و در صورت بروز هرگونه مشکلی فوراً بررسی، تعمیر و تعویض گردد. با وجود اهمیت فراوانی که رادیاتور خودرو دارد، روش نگهداری و مراقبت از آن نیز بسیار مهم و حائز اهمیت است و برخی از تست‌ها و چک‌ها باید توسط رانندگان و صاحبان خودرو انجام شود تا رادیاتور خودرو عملکرد مناسبی داشته ‌باشد. در ادامه، چند روش نگهداری از رادیاتور خودرو را بیان کرده و در مورد آن‌ها توضیحاتی خواهیم ‌داد. قبل تر به آموزش رانندگی نیز پرداخته ایم.

یکی از اصلی‌ترین عوامل افزایش دمای رادیاتور و جوش‌آوردن موتور خودرو، کاهش سطح آب مخزن رادیاتور است که هر راننده‌ای می‌تواند پس از هواگیری مناسب رادیاتور، کمبود آب آن را جبران کند.

بر اساس برنامه و به عنوان مثال، سالی یک‌بار باید آب داخل رادیاتور را تعویض کرده و حین تعویض آب آن، حتماً رسوبات ته‌نشین‌شده در آن را نیز تمیز کنید. در صورت امکان، قبل از پرکردن دوباره مخزن رادیاتور آن را با آب مقطر یک‌بار بشویید.

سعی کنید همه اجزای سیستم رادیاتور خودرو را بررسی کنید. شلنگ‌ها و لوله‌های رادیاتور یک خودرو در قسمت بیرونی رادیاتور قرار دارد و شما می‌توانید به‌راحتی و با بالادادن کاپوت ماشین آن‌ها را بررسی کنید. وجود هرگونه شکستگی و ترک‌خوردگی در لوله‌ها و شلنگ‌ها، تورم و برآمدگی در لوله‌ها و شلنگ‌ها نشان‌دهنده ایراد بوده و باید شلنگ‌ها و لوله‌های معیوب را تعویض کنید. البته همواره این نکته را به یاد داشته ‌باشید، برای تعویض لوله‌ها و شلنگ‌های رادیاتور باید مدل و سال تولید ماشین خود را بدانید و براساس آن، قطعه‌ای را تعویض کنید.

درب رادیاتور یکی از مهم‌ترین و مشکل‌سازترین قطعات رادیاتور است. درب رادیاتور وظیفه تعدیل فشار و نگه‌داشتن فشار سیستم در نقطه مناسب را برعهده دارد. به همین دلیل، درب رادیاتور نباید بیش‌از حد سفت‌ یا شل باشد و باید به طور مناسبی بسته شود. با توجه به مناسب‌بودن قیمت درب رادیاتور خودرو، توصیه می‌شود پس از گذشت مدت زمان مشخصی، تعویض شود.

یکی از موثرترین عوامل در کارکرد رادیاتور خودرو، قطعه‌ای به نام ترموستات است. در واقع ترموستات به مانند مرزی می‌ماند که در نقطه مشخصی باز و بسته می‌شود. وقتی مایع خنک‌کننده به دمای مشخصی رسید، ترموستات باز می‌شود و اگر دمای مایع به نقطه پایینی رسید، ترموستات بسته می‌شود. برای بررسی عملکرد ترموستات کافیست هنگام کارکردن موتور خودرو و پس از گذشت حدود دو دقیقه، لوله‌ها و شلنگ‌های رادیاتور را بررسی کنید. چنانچه یکی از شلنگ‌ها بیش از حد گرم و شلنگ دیگر بیش از حد سرد باشد، احتمالاً ترموستات هنوز بسته است و عملکرد مناسبی ندارد و باید با ترموستات جدید جایگزین شود.

انجام تست فشار برای بررسی هرگونه نشت خارجی یکی از بهترین روش‌ها برای تست عملکرد رادیاتور است. برای انجام این تست باید در ابتدا منتظر بمانید تا سیستم خنک‌کننده کاملاً خنک شده و سپس درب رادیاتور را برداشته و دستگاه تست فشار را به‌جای درپوش قرار دهید. سپس پمپ دستگاه تست را فشار دهید. در مرحله بعدی، عقربه دستگاه تست فشار را بررسی کنید. اگر عقربه به تندی بالا و پایین برود، نشان‌دهنده نشتی خارجی بوده و باید تعمیر شود.

علاوه‌بر تست نشت خارجی، انجام تست نشت داخلی نیز بسیار مهم است. تست نشت داخلی زمانی انجام می‌شود که سطح مایع رادیاتور کاهش یابد ولی هیچ نشتی در آن دیده نمی‌شود که در این صورت می‌گویند سرواشر باد کرده و نیاز به تعمیر و تعویض دارد.

بررسی فنی موتور و اطمینان حاصل‌کردن از نحوه کارکرد آن باید توسط راننده و صاحب خودرو انجام شود. اگر پس از هر بار توقف خودرو متوجه افزایش بیش‌ازحد دمای موتور شوید، فنِ موتور را بررسی کرده و نحوه عملکرد آن را به دقت زیرنظر بگیرید.

استفاده از ضدیخ در فصل زمستان و ضدجوش در تابستان که در واقع هردو یک محصول شیمیایی می‌باشند، از یخ‌زدگی آب درون رادیاتور در فصل سرما و همچنین جوش‌آوردن آب در فصل گرما جلوگیری می‌کند؛ بنابراین استفاده از آن بسیار مهم و حیاتی است. ضدیخ مناسب برای موتور باعث می‌شود تا رادیاتور و موتور عملکرد بهینه و مناسبی داشته‌باشند و خودرو در هر شرایطی، به خوبی کار کند.   

وظیفه اصلی رادیاتور خودرو چیست؟

رادیاتور ماشین یک مبدل حرارتی بوده که وظیفه خنک‌کنندگی موتور را بر عهده دارد و با انتقال گرمای آب موتور به هوای درون موتور از بالارفتن بیش‌ازحد دمای موتور جلوگیری می‌کند.

رادیاتور خودرو از چه اجزایی تشکیل می‌شود؟

مخزن رادیاتور، واترپمپ، ترموستات، پروانه و تسمه پروانه، شلنگ‌های فوقانی وتحتانی و درب رادیاتور از جمله اجزای تشکیل‌دهنده رادیاتور خودرو هستند.

چه علائمی نشان‌دهنده خرابی رادیاتور ماشین هستند؟

جوش‌آوردن خودرو، روشن‌شدن چراغ چک خودرو، نامنظم کارکردن خودرو، نشت آب و یا مایع سبزرنگ از رادیاتور و اطراف آن و کم‌شدن سطح آب رادیاتور از مهم‌ترین علائم خرابی رادیاتور ماشین هستند.

آیا استفاده از ضدیخ مختص فصل زمستان است؟

خیر، ضدیخ یا ضدجوش مایعی است که مانع یخ‌شدن آب رادیاتور در زمستان و همین‌طور جوش‌آوردن آن در تابستان می‌شود و باید در هردو فصل تابستان و زمستان از ضدیخ استفاده شود.